Ağız ve Anüs Arasında Bir Yol Hikayesi / İkinci Beyin Sesli Kitap 12
İyi bir arkadaşınla akşam yemeğine çıktığını hayal et. Garson az önce sana orta pişmiş bir antrikot servis etti ve sen de yemeğin lezzetinin tadını çıkarıyorsun. İşte sana bifteğin ilk parçasını ağzına attığın anda neler olduğunu kısa bir şekilde anlatacağım - ancak bundan sonrasını yemek sohbetinin bir parçası haline getirmekten kaçınmak isteyebilirsin.
Yemeğini çiğnemeden ve yutmadan önce bile miden pil asidi kadar asidik olabilen konsantre hidroklorik asitle dolar. Kısmen çiğnenmiş biftek lokmaları oraya ulaştığında, miden bifteği küçük parçacıklara ayıracak kadar yoğun öğütme kuvvetleri uygular.
Bu sırada safra kesen ve pankreasın, yağ sindirimine yardımcı olmak için safra ve çeşitli sindirim enzimleri enjekte ederek ince bağırsağı işini yapmaya hazırlar. Miden küçük biftek parçacıklarını ince bağırsağa aktardığında, enzimler ve safra bunları bağırsağın emebileceği ve vücudun geri kalanına aktarabileceği besinlere dönüştürür.
Sindirim ilerledikçe, bağırsak duvarlarındaki kaslar peristalsis adı verilen ve yiyecekleri sindirim sistemin boyunca aşağıya doğru hareket ettiren farklı bir kas kasılması modeli uygular. Peristaltizmin gücü, uzunluğu ve yönü aldığın gıdanın türüne bağlıdır; örneğin bağırsağın yağ ve kompleks karbonhidratları emmek için daha fazla, şekerli bir içecek için daha az zamanı olmasını sağlar.
Aynı zamanda, bağırsak duvarlarının bazı kısımları kasılarak sindirilmekte olan gıdayı besinlerin emildiği ince bağırsağın iç yüzeyine yönlendirir. Kalın bağırsağında, güçlü kasılma dalgaları organın bağırsak içeriğindeki suyun yüzde 90'ını çıkarmasını ve emmesini sağlamak için içeriği ileri geri hareket ettirir. Daha sonra başka bir güçlü kasılma dalgası içeriği rektuma doğru hareket ettirerek tipik olarak bağırsak hareketi yapma dürtüsünü tetikler.
Yemekler arasında, farklı bir basınç dalgası - göç eden motor kompleksi - bağırsaklarının temizlikçisi olarak görev yapar ve midenin çözemediği veya yeterince küçük parçalara ayıramadığı çözünmemiş ilaçlar ve çiğnenmemiş yer fıstığı gibi diğer her şeyi süpürür. Bu dalga her doksan dakikada bir yemek borusundan rektumuna doğru yavaşça ilerleyerek bir cevizi kırmaya yetecek kadar basınç oluşturur ve istenmeyen mikropları ince bağırsağından kolona doğru süpürür. Peristaltik refleksin aksine, bu temizlik dalgası yalnızca sindirim sisteminde sindirilecek yiyecek kalmadığında - örneğin uyurken - çalışır ve kahvaltıdan ilk ısırığı aldığın anda kapanır.
Bağırsaklar tüm bunları ve daha fazlasını beyninden veya omuriliğinden herhangi bir yardım almadan koordine edebilir ve bunu nasıl yapacağını bilen bağırsak duvarını oluşturan kaslar değildir. Bunun yerine, sindirimi yönetmek büyük ölçüde enterik sinir sisteminin (ENS) işidir - yemek borusundan rektuma kadar bağırsağın etrafını saran 50 milyon sinir hücresinden oluşan olağanüstü bir ağ. Bu "ikinci beyin" kafandaki üç kiloluk muadilinden daha küçük olabilir, ancak sindirim söz konusu olduğunda çok zekidir.
Tüm bu karmaşık sindirim işlevlerinin enterik sinir sistemindeki kablolu devreler (milyonlarca sinir hücresi arasındaki anatomik bağlantılar) tarafından otonom olarak koordine edilmesi ve her şey yolunda gittiği sürece beyninden veya merkezi sinir sisteminin geri kalanından fazla yardım almadan gerçekleştirilmesi dikkat çekicidir.
Öte yandan, duygusal beynin otomatik gibi görünen bu işlevlerin hemen hemen her birini alt üst edebilir. Akşam yemeği sohbetin yanlış bir yöne sapar ve arkadaşınla tartışmaya girersen, midenin harika et öğütme faaliyeti hızla kapanır ve bunun yerine artık düzgün bir şekilde boşalmasına izin vermeyen spastik kasılmalara girer. Yediğin o lezzetli bifteğin yarısı daha fazla sindirilmeden midende kalacaktır. Restorandan ayrıldıktan uzun bir süre sonra, sen uyanık yatarken miden hala spazm halinde olacaktır. Midende hala yiyecek olduğu için, gece göç eden kasılmalar gerçekleşmeyecek ve bağırsaklarının gece boyunca olağan temizlenmesini önleyecektir. Başlangıçta hiperaktif bir beyin-bağırsak eksenine sahip olan hastalarda, sağlıklı bir bireye fazla zarar vermeyecek stresle ilgili veya duygusal tetikleyiciler mide peristaltizmini zorla engelleyecek ve hatta tersine çevirecek, aynı zamanda kolonunda spastik kasılmalar yaratacaktır. Sanki beynindeki uyarı sisteminin ayar noktaları bozulmuş, sık sık yanlış alarmları tetiklemiş ve sağlığı için yıkıcı sonuçlar doğurmuştur.